Transformacja energetyczna – szansa czy konieczność dla polskiej gospodarki?

Ogłoszony w grudniu 2019 roku Europejski Zielony Ład to plan społeczno-gospodarczy Unii Europejskiej, mający na celu osiągnięcie trzech strategicznych założeń:

• Redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku (w porównaniu do poziomu z 1990 roku) oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku;

• Oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużycia zasobów naturalnych;

• Zrównoważenie poziomu rozwoju wszystkich regionów UE.

Zielony Ład nie dotyczy wyłącznie kwestii klimatycznych – to także plan powrotu Europy na globalny szczyt gospodarczy. Ma służyć rozwojowi innowacyjnych, zielonych technologii i podnoszeniu jakości życia obywateli poprzez inwestycje w zrównoważoną gospodarkę.

Transformacja energetyczna w ramach tej strategii opiera się na współpracy nauki i biznesu oraz zakłada realne korzyści społeczne i środowiskowe. Finansowanie ma pochodzić z dwóch głównych źródeł: wieloletniego budżetu UE oraz funduszy odbudowy w ramach planu Next Generation EU. Dla Polski przewidziano około 23 miliardy euro w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO), z czego nawet 12,5 miliarda euro zostanie przeznaczone na rozwój zielonej energii i inteligentnej mobilności.

Polska energetyka w obliczu zmian

Jeszcze w 2019 roku stworzenie strategii rozwoju energetyki w Polsce wydawało się zadaniem wykonalnym – przy założeniu dobrej woli środowisk eksperckich i polityków. Przygotowany wtedy raport zakładał spójną legislacyjną ścieżkę w kierunku transformacji. Jednak kolejne wydarzenia – zarówno polityczne, jak i gospodarcze – wymusiły korekty.

Obecnie najpilniejszym zadaniem stało się zapewnienie dostaw zielonej energii dla przemysłu oraz zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Przyjęcie przez UE celów klimatycznych oznacza bowiem konieczność przyspieszonego odejścia od węgla. Jednocześnie gwałtowny wzrost cen uprawnień do emisji CO₂ pogłębił problemy ekonomiczne elektrowni węglowych.

Nowe realia wymusiły aktualizację krajowej strategii energetycznej. W 2020 roku opublikowano raport „Zielona energia podstawą gospodarki proeksportowej”, który wpisuje się w założenia przyspieszonej transformacji. Wskazano w nim między innymi na potrzebę dynamicznego rozwoju energetyki gazowej – jako stabilizatora dla odnawialnych źródeł energii.

Szansa i konieczność

Transformacja energetyczna przestała być wyborem – stała się koniecznością wynikającą zarówno z polityki unijnej, jak i z sytuacji ekonomicznej w kraju. Dostosowanie się do nowych realiów jest ogromnym wyzwaniem, ale jednocześnie szansą dla polskiej gospodarki: na modernizację przemysłu, rozwój innowacyjnych technologii, wzrost konkurencyjności oraz poprawę jakości życia obywateli.