KARTY PŁATNICZE

Czy jest karta płatnicza?

Karta płatnicza, nazywana także kartą bankową jest to narzędzie służące do płatności bezgotówkowych. Pozwala ona na wykonywanie opłat za kupno towarów czy skorzystanie z usług.

Ponadto, umożliwia wpłatę i wypłatę pieniędzy w bankomatach. Chcąc przeprowadzić transakcję kartą, należy skorzystać z terminala. Może on pozwalać na płatność zbliżeniową, czyli bez wpisywania kodu PIN lub też dopiero po zweryfikowaniu kody przypisanego do konkretnej karty (w przypadku wyższych kwot).

Ten elektroniczny instrument płatniczy pojawił się w Polsce dopiero w latach 80 XX wieku. Pierwsza karta bankomatowa została wydana przez Bank Polski Kasa Opieki S.S, a pierwszą kartę płatniczą wprowadził na rynek Bank Inicjatyw Gospodarczych.

Miało to miejsce w 1991 roku, a narzędzie było skierowane do przedsiębiorców. W roku 1993 Bank PKO, wzbogacił swoją ofertę o karty debetowe dla klientów indywidualnych, a w 1995 roku pojawiła się karta kredytowa.

Po roku 2000 karty płatnicze nieustannie rozwijały się. Dziś właśnie z tego środka płatniczego korzysta wielu mieszkańców Polski.

Elektroniczny instrument płatniczy jest chętnie wybieraną alternatywą dla tradycyjnego pieniądza. Pozwala na dokonywanie szybkich płatności bezgotówkowych za towary i usługi, ale również transakcji na odległość, na przykład przez Internet czy telefon.

Jakie informacje znajdują się na karcie płatniczej?

Karta płatnicza to kawałem plastiku o kształcie prostokąta. Zgodnie z ustalonymi normami, jej wymiary wynoszą: 86 mm długości, 54 mm wysokości. Posiadać może magnetyczny pasek albo chip. Na nich natomiast umieszczone są takie informacje jak:

• imię i nazwisko właściciela karty,
• nazwa banku, numer karty,
• wydawca karty,
• kod CVV albo CVC,
• data ważności karty.

Kto może korzystać z karty płatniczej?

Karty płatnicze dostępne są dla szerokiego grona osób. Co ciekawe, korzystać z nich mogą nawet dzieci. Zgodnie z obowiązującymi przepisami karta płatnicza nie jest wydawana dzieciom. Może ją utrzymać jedynie osoba małoletnia, która ukończyła 13 rok życia.

Człowiek w tym wieku nabywa już możliwość samodzielnego podejmowania decyzji finansowych. Karty płatnicze są więc dedykowana także młodzieży. Instytucje bankowe mają też często w swojej ofercie elektroniczne portmonetki.

Rodzice decydując się na takie rozwiązanie, wpłacają na konto określoną sumę, po czym dostają od banku plastikowy pieniądz, który następnie przekazują swojemu dziecku.

Rodzaje kart płatniczych

Wszelkie dostępne karty płatnicze służą do wykonywania transakcji bezgotówkowych, zarówno w punkach handlowo-usługowych, jak i w bankomatach. Mają standaryzowane wymiary, z pominięciem karty online. Do ich rodzajów zalicza się:

1. Karty debetowe

Najczęściej wybierana karta płatnicza w naszym kraju. Jej nazwa pochodzi od angielskiego słowa debit, czyli obciążyć.

Ten instrument płatniczy pozwala na wykonywanie płatności tylko do wysokości kwoty środków, które tworzą saldo konta bankowego, do którego jest została przypisana.

Osoba posiadająca kartę debetową jest automatycznie weryfikowana, jeśli chodzi o posiadanie wystarczającej ilości środków na rachunku w czasie przeprowadzania płatności.

Kartę debetową można zazwyczaj otrzymać bez dodatkowych opłat, wraz z chwilą otwarcia konta osobistego lub oszczędnościowego. Niekiedy pobierane są jednak dodatkowe opłaty, jeśli nie wykona się ustalonego limitu miesięcznych transakcji.

2. Karty kredytowe

Kolejny rodzaj kart, także często wykorzystywanych przez klientów. Karta debetowa obsługuje limit kredytowy, który jest przyznany jej posiadaczowi przez bank czy też instytucje pozabankową. Do grupy kart kredytowych należą karty bankowe i pozabankowe.

To narzędzie płatności daje możliwość skorzystania z odnawialnego kredytu, co ważne nie jest on oprocentowany, jeżeli spłata nastąpi w okresie bezodsetkowym. Czas na spłatę bez oprocentowania zawiera przeważnie ok. 30 dni okresu rozliczeniowego o 20-30 dni okresu na spłatę zadłużenia.

Limit przyznanego kredytu zależy od posiadanej zdolności kredytowej. Aby go określić należy złożyć wniosek.

Warto podkreślić, że nie każdy może liczyć na uzyskanie karty kredytowej. Wiele zależy w tym wypadku od wysokości miesięcznych dochodów. Banki proponujące limity kredytowe, mają często w swojej ofercie karty typu Classic, Gold, Silver czy Platinum.

Oczywiście, różnią się one między sobą wymaganymi miesięcznymi zarobkami. Karta kredytowa różni się od debetowej:

• ilością ofert,
• brakiem konieczności posiadania własnego rachunku bankowego u wydawcy tego narzędzia,
• źródłem pochodzenie pieniędzy wykorzystywanych do przeprowadzania transakcji płatniczych.

3. Karty przedpłacone

Sposób działania kart przedpłaconych opiera się na wcześniejszym ich zasilaniu konkretną kwotą, która tym samym staje się ich limitem.

Dostępne są karty, które można zasilić tylko raz ale także te, których możliwe jest wielokrotne zasilenie do salda aż do chwili, w którym skończy się ich ważność.

Niekiedy są one imienne i można ich użyć jako karty podarunkowe, podróżne lub służbowe. Takie narzędzie płatnicze jest chętnie wybierane przez rodziców, jak i pracodawców.

4. Karty obciążeniowe

Tak samo jak karta kredytowa, wykorzystuje środki pochodzące z limitu kredytowego. Karty obciążeniowe są zazwyczaj przypisane do konta użytkownika, z którego raz na miesiąc w sposób automatyczny pobierana jest należność na uregulowanie salda.

W przypadku, kiedy dostępna kwota jest zbyt niska, wówczas zużyty limit podlega oprocentowaniu, natomiast bank zaczyna naliczać dodatkowe opłaty. Ten sposób rozliczenia jest komfortowy zwłaszcza dla pracowników i pracodawców.

Pracownik wydaje środki zgodnie ze swoją specyfiką pracy, po czym na koniec miesiąca rozlicza się ze swoim pracodawcom. Jego konto zostaje obciążone spłatą, a limit kredytowy wraca do swojego pierwotnego stanu.

Podział kart płatniczych ze względu na sposób zapisu

• magnetyczne – wyposażone w pasek magnetyczny, który pełni funkcję nośnika informacji. Na nim zapisywane są najważniejsze dane, jak numer karty, data ważności czy informacje o posiadaczu. Podczas przeprowadzania transakcji tą kartą niezbędne jest wprowadzenie numeru PIN, który jest porównywany z tym znajdującym się na pasku magnetycznym,
• wypukłe – nie są już właściwie wykorzystywane. Znajdują się na nich wszelkie informacje o karcie, które są wytłoczone na niej. Służą do przeprowadzania transakcji bez użycia sprzętów elektronicznych, a jedynie przy pomocy imprintera,
• zbliżeniowe – czyli inaczej bezdotykowe. To karty z układami elektronicznymi, którymi można wykonywać transakcję w sposób bezkontaktowy. Nie trzeba więc wprowadzać kodu pin o ile kwota nie przekracza 100 zł. Co ciekawe, płatności nimi można dokonywać także poprzez użycie zegarka czy telefonu,
• karty z układem elektronicznym, czyli chipowe – gwarantują wysoki poziom bezpieczeństwa. Korzystają z nich wydawcy: Visa, MasterCard czy Europay,
• wirtualne – nie używa się ich podczas płatności wykonywanej przy użyciu terminalu czy też w czasie korzystania z bankomatu. Zostały one opracowane jedynie do zakupów online i płatności pocztowych czy też telefonicznych. Nie ma ona chipu, maska magnetycznego ani podpisu.

Podział kart ze względu na kwestie marketingowe

• karty klasyczne – zwykłe karty płatnicze o podstawowych możliwościach, inaczej nazywane jako karty Classic,
• kart srebrne – czyli karty Silver jest to narzędzie dedykowane osobom z wyższymi dochodami. Wyróżniają się szerokim zakresem ochrony ubezpieczeniowej, a do tego dają możliwość zwolnienia z opłat,
• karty złote – karty typu Gold to opcja dla osób z wysokimi zarobkami. Pozwalają na ochronę ubezpieczeniową nie tylko właściciela karty, ale także jego najbliższych. Oferują zniżki, zwolnienie z opłat, a do tego są wszędzie akceptowane,
• karty platynowe – karty Platinum to narzędzie kierowane do zamożnych klientów. Nie tylko gwarantuje wysoką ochronę ubezpieczeniową, ale też odznacza się wysokim limitem kredytowym. Takie narzędzie daje do dyspozycji klientów także wiele ciekawych, dodatkowych usług,
• karty ekskluzywne – dedykowane klientom z sektora VIP. Zapewniają bogatą ilość usług i ubezpieczeń.

Organizacje płatnicze

Karty płatnicze można też podzielić, zwracając uwagę na logo, znajdujące się na plastiku. Możemy wymienić karty:

• Visa – popularna i chętnie wybierana organizacja kartowa na świecie, w tym także w naszym kraju. Takich kart jest najwięcej w obiegu,
• MasterCard – także chętnie wybierana organizacja. Zapewnia wygodne i nowoczesne płatności,
• American Express i Diners Club – rzadziej wybierane, uznawane za prestiżowe. Wykorzystywane do regulowania płatności np. za usługi płatnicze.

Karta płatnicza Visa czy karta płatnicza MasterCard?

Decydując się na kartę płatniczą, stoimy nie tylko przed wyborem jej koloru czy rodzaju.

Trzeba też zastanowić się nad emitentem karty płatniczej, czyli firmą, która je produkuje oraz zajmuje się obsługą transakcji.

Na polskim rynku bankowym prym wiodą przede wszystkim karty płatnicze Visa i MasterCard. Nie różnią się właściwie jeśli chodzi o zastosowaną technologię czy też wygląd.

Warto jednak pamiętać, że wysokość opłat za korzystanie z nich może się różnić w zależności od danej instrukcji bankowej.

Możemy więc zapłacić inną kwotę za użytkowanie karty czy też podczas przewalutowania transakcji kartowych za granicą. Przed wyborem karty należy więc zwrócić uwagę przede wszystkim na pobierane opłaty.

Karta płatnicza zbliżeniowa czy z karta płatnicza z chipem?

Karty płatnicze dzieli się ze względu na obsługiwane standardy wymiany danych. Jeśli chodzi o te starego typu, miały one czarne paski magnetyczne na rewersie.

W czasie płatności wystarczyło przesunąć je we właściwej szynie znajdującej się w terminalu płatniczym. Płatności te wymagają jednak podpisu posiadacza karty na wydruku z kasy fiskalnej.

Paski magnetyczne stosuje się do dzisiejszego dnia, jednak powoli zastępują je chipy.

Znajdują się na ich informacje o użytkowniku karty oraz o niej samej. To oczywiście opcja bezpieczniejsza od pasków magnetycznych, która jest częściej polecana.

Zabezpieczenia kart płatniczych

Najważniejszym zabezpieczeniem karty płatniczej jest kod PIN, czyli Personal Identification Number.

To numer umożliwiający uwierzytelnienie danych. Jeśli chodzi o karty magnetyczne, numer karty i przypisany do niej kod PIN szyfrowane są przy użyciu algorytmu DES albo 3DES.

Na karcie zostają zapisane dane dotyczące nazwy banku, numer karty i jej data ważności.

Jeśli chodzi o określony kod PIS znajduje się on w bazie danych banku. Kiedy wykonujemy transakcję, sprzęt szczytujący informacje zapisane na karcie, wysyła zapytanie do instytucji bankowej w celu sprawdzenia, czy podany przez nas kod jest właściwy.

Jeśli tak, wówczas możliwe jest wskazanie rachunku płatniczego powiązanego z kartą, po czym przesłanie zapytania do systemu księgowego wydawcy, co ma służyć przeprowadzeniu autoryzacji kwoty transakcji.

Transakcja kończy się dopiero po zatwierdzeniu autoryzacji. Jeśli posiadamy kartę chipową z systemem EMVm wtedy proces weryfikacyjny wykonywany jest tylko przez mikroprocesor karty.

A więc nie trzeba wcale łączyć się z systemem informatycznym banku. Zapewnia to więc wyższe bezpieczeństwo wykonywanej transakcji, a także sprawia, że trwa ona krócej.

W przypadku, kiedy decydujemy się na wykonane zdalnych płatności przez internet przy użyciu standardowej karty płatniczej, wtedy nie możemy uwierzytelnić transakcji kodem PIN.

W takim wypadku sprawdzi się trzycyfrowy kod weryfikacyjny CVC2 (MasterCard) albo CVV2 (Visa). Można go znaleźć na odwrocie karty w polu z podpisem.

Kod ten przechowywany jest w systemie informatycznym banku, a dodatkowo znajduje się na karcie. Co ważne, sprzedawcy nie mogą do przechowywać. Jego zadaniem jest tylko zatwierdzanie transakcji internetowych.

Pomimo zabezpieczeń, należy pamiętać o rozsądnym korzystaniu z karty płatniczej. Nie należy nigdy podawać danych karty, jeśli nie jest to niezbędne. W przypadku jej utraty, trzeba od razu powiadomić o tym fakcie bank.